شیرمحمد اسپندار

شیرمحمد اسپندار یکی از نوازندگان مطرح ساز دونلی در ایران و جهان است . زندگی نامه  استاد شیرمحمد اسپندار در سال ۱۳۱۰ هجری خورشیدی در بمپور بلوچستان دیده به جهان گشود . در نوجوانی به پاکستان رفت و در سال ۱۳۳۷ پس از کسب تجربه در زمینهٔ موسیقی به ایران بازگشت.

وی تا سال ۱۳۶۲ برای نواختن موسیقی بلوچی از تک نی هم استفاده می‌کرده‌است. او موفق به کسب دکترای افتخاری موسیقی سنتی از کشور فرانسه و دیپلم افتخار نوازندگی در ایران شده‌است. تندیس او و نخستین دونلی در موزه تهران به یادگار گذاشته شده‌است. آلبوم‌شناسی موسیقی بلوچستان، منتشر شده توسط موسسه فرهنگی هنری ماهور، مجوز انتشار شماره ۱۱۱۸، تابستان ۱۳۷۹

آهنگ‌ها :

۱- لیکو دلگانی

۲- ذوالجلال – گواتی

۳- ساز بادی – گواتی

۴- مست قلندر (آوازی) – گواتی

۵- ذهیروک جبل / غزل

۶- مست قلندر – (بدون آواز) – گواتی

۷- سوت

۸- کردی (آوازی)

۹- قلندر، مست قلندر – گواتی

۱۰- ساز بادی – گواتی

۱۱- سوت براهویی

۱۲- کلمپور (ساز بادی) – گواتی (آوازی)

۱۳- ساز بادی – گواتی

۱۴- غزل / ذکر لا اله الا الله

۱۵- لیکو دلگانی 

 

شیرمحمد اسپندار: پس از 73 سال نوازندگی نگران حیات "دونلی" هستم تنها نوازنده چیره‌دست ساز "دونلی" گفت: امروز پس از 73 سال نوازندگی و تلاش برای زنده نگه داشتن موسیقی سیستان و بلوچستان و به خصوص ساز دونلی، می‌بینم که به دلیل فراهم‌نشدن شرایط از سوی مسئولان هیچ شاگرد و نوازنده‌ای در این زمینه وجود ندارد تا این گنجینه را زنده نگاه دارد.

شیرمحمد اسپندار در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی موسیقی ایران (نای) ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: من تنها دونلی‌نوازی هستم که توان تک‌نوازی با این ساز را در ایران دارد و متاسفانه پس از من شخص دیگری نیست که این ساز را بتواند زنده نگاه دارد.این نوازنده دونلی که در دهه گذشته موفق به کسب دکترای افتخاری موسیقی سنتی از کشور فرانسه شده افزود: تکنوازی با ساز دونلی تکنیک ویژه ای به نام "باد پس گردونی" دارد که نوعی نفس گیری است تا نوازنده بدون اینکه صدای سازش قطع شود به مدت طولانی تکنوازی کند.وی همچنین گفت: توانایی در اجرای تکنیک "باد پس گردونی" نیاز به سال ها تلاش و تمرین دارد و متاسفانه در ایران هیچ کس به جز من توان انجام چنین اجرایی را ندارند. با این اوصاف من واقعا نگران ساز دونلی پس خود هستم.شیرمحمد اسپندار در مورد آمادگی خود برای آموزش این ساز گفت: من حاضر هستم به طور جدی شاگردانی را در این زمینه آموزش بدهم منتهی محل سکونت من در منطقه دور افتاده بمپور در سیستان و بلوچستان است. این در حالی است که امروز من 80 سال سن دارم و تنها یک مستمری ماهی 180 هزار تومان دریافت می کنم و اگر مسئولان شرایط آموزش دونلی را فراهم نکنند من به تنهایی توان چنین کاری را ندارم.این پیر موسیقی سیستان و بلوچستان در ادامه تصریح کرد: من از سن 7 – 8 سالگی یادگیری نوازندگی تک نی را یاد گرفتم و پس از مدتی برای 15 سال راهی پاکستان شدم و تمامی تکنیک های نوازندگی دونلی را آموختم. امروز پس از 73 سال نوازندگی و تلاش برای زنده نگه داشتن موسیقی سیستان و بلوچستان و به خصوص ساز دونلی، می بینم که به دلیل فراهم نشدن شرایط از سوی مسئولان هیچ شاگردی وجود ندارد تا این گنجینه را زنده نگاه دارد.وی همچنین افزود: الان شرایط موسیقی کشورمان به گونه ای شده که در طول یک تا یک سال و نیم تنها برای برگزاری یک اجرای دونلی دعوت می شوم و صدای این ساز آرم آرام از گوش مردم نیز دریغ می شود....  تقدیر از شیر محمد اسپندار، ‌تنها دونلی نواز ایرانی خبرگزاری آریا- طی هفته فرهنگی استان سیستان و بلوچستان در خانه هنرمندان ایران، در شرایطی از "شیر محمد اسپندار" تنها دو نلی نواز ایران تقدیر می شود که چندی قبل خانه او به علت وقوع سیل نابود شد و چندین ماه را در چادر زندگی کرد. به گزارش خبرگزاری آریا، همزمان با برگزاری هفته فرهنگی سیستان و بلوچستان، از «شیر محمد اسپندار» تنها دو نلی نواز ایران،‌ دین محمد زنگشاهی از خوانندگان و نوازندگان بنام بلوچستان و حبیب ‌الله قادر آتشگر نوازنده دهل و قیچک تقدیر شد. این برنامه که با حمایت حوزه هنری استان سیستان و بلوچستان و شهرداری تهران برگزار می شود، از 24 فروردین تا 27 همین ماه در خانه هنرمندان برگزار و در کنار تقدیر از چهره های موسیقایی این استان، موسیقی این منطقه نیز به شکل زنده اجرا می شود. «شیر محمد اسپندار» را می توان یکی از شناخته شده ترین چهره های موسیقی منطقه بلوچجستان قلمداد کرد. وی که هم اکنون در هشتمین دهه زندگی خود به سر می برد،‌ موسیقی را در پاکستان آموخته و پس از بازگشت به ایران، به نوازندگی در این ساز پرداخته است. شیر محمد موفق به کسب دکترای افتخاری موسیقی سنتی از کشور فرانسه و دیپلم افتخار نوازندگی در ایران شده ‌است. او بارها در جشنواره های مختلف ایران و جهان به اجرای موسیقی پرداخته و این بار قرار است مورد تقدیر قرار گیرد، آن هم در شرایطی که چندی قبل خانه او به علت وقوع سیل نابود شد و چندین ماه را در چادر زندگی کرد. این بزرگداشت می تواند راهی برای فراموشی آن مشکل برای این نوازنده مشهور باشد که چندی قبل با گلایه بسیار گفته بود:‌ «چند وقتی است که دیگر خانه نشین شده ام و دیگر برنامه موسیقی که بتوانم در آن حضور داشته باشم در اینجا برگزار نمی شود. ریشه موسیقی غنی محلی این سرزمین مانند دریاچه هامون دارد آرام آرام می خشکد ونمی دانم با این وضعیت چه خواهد شد. انگار موسیقی مقامی ایران را باید تنها در جشنواره ها شنید». محمد زنگشاهی نوازنده و خواننده بنام موسیقی سیستان و بلوچستان نیز تا کنون در کشورهای مختلفی مانند فرانسه، آلمان، هلند، ترکیه، مالزی و پاکستان به اجرای برنامه پرداخته است.